به منظور حصول اطمینان از رعایت موارد پیش بینی شده در آئین‌نامه مسابقات و ارزیابی صحیح عوامل برگزاری مسابقه، پس از تأیید انجام مسابقه و تعیین و انتصاب مسئول برگزاری مسابقه توسط هیئت شطرنج مربوطه، فدراسیون شطرنج بنا بر پیشنهاد مشترک کمیته‌های مسابقات و داوران ناظر مسابقه را منصوب می‌نماید.
ناظر فدراسیون موظف است ضمن هماهنگی با مسئول برگزاری مسابقه امکانات محل برگزاری و اسکان بازیکنان و وسائل مورد استفاده جهت انجام مسابقات را مورد ارزیابی قرار داده و در صورت مشاهده هرگونه نقص و کاستی در آنها موارد را به سرپرست مسابقه یادآوری نماید.
در صورت وجود نقص اساسی و عدم همکاری مسئول برگزاری و هیئت مربوطه در رفع آن قبل از شروع مسابقه، ناظر مورد/ موارد را از طریق روسای کمیته‌های مسابقات و داوری جهت استحضار ریاست فدراسیون گزارش خواهد نمود.
باید توجه داشت که مسئولیت حسن انجام هر مسابقه در مرحله اول و قبل از شروع اولین دور با مسئول برگزاری در حین انجام بازیها با سرداور و تیم داوری او می‌باشد، از این رو ناظر فدراسیون عملا عهده دار هیچ نقش اجرایی نخواهد بود اما نظرات مشورتی و همفکری‌های او با عوامل اجرایی می‌تواند کمک بسیار مؤثری در رفع نواقص احتمالی و برگزاری هرچه بهتر مسابقات باشد.
جهت برگزاری صحیح مسابقه لازم است که حداقل یک روز قبل از شروع بازیها، مسئول برگزاری به همراه ناظر و سرداور مسابقه، سالن و امکانات جنبی آن را مورد ارزیابی قرارداده و از فراهم بودن جمیع امکانات مطمئن شوند.
مهم‌ترین مواردی که در این زمان باید مورد توجه قرار گیرند عبارتند از:
- تناسب سالن با تعداد شرکت کنندگان از نظر فضا
- نور و حرارت سالن، به ویژه وضعیت تابش خورشید و نحوه کنترل آن در سالن
- سالم بودن میزها و صندلی‌های بازیکنان
- تکمیل بودن مهره‌ها و سلامت ساعت‌های مسابقه و بخصوص وضعیت باطری آنها
- وضعیت سرویس‌های بهداشتی و تناسب آنها با تعداد شرکت کنندگان
- فراهم بودن امکان ارائه آب آشامیدنی سالم و بهداشتی با دمای مناسب
- وضعیت برقراری روشنایی در موارد قطع برق
- متناسب بودن تعداد همکاران پیش‌بینی شده برای سرداور با تعداد شرکت کنندگان و مشخص بودن وظایف کلیه افرادی که در انجام مسابقه همکاری می‌نمایند.
- آماده بودن رایانه، چاپگر، کاغذ و لوازم التحریر مورد نیاز برای برگزاری مسابقه
- فراهم بودن مکان مناسب جهت استقرار تیم داوری و مسئول ثبت نتایج
ناظر در پایان مسابقه چگونگی انجام بازیها را جهت استحضار رئیس فدراسیون گزارش می‌نماید. اهم مواردی که می‌بایست در گزارش نهایی ناظر مسابقات مورد بررسی قرار گیرد عبارتند از:
- هماهنگی بین عوامل برگزاری مسابقه
- چگونگی رعایت موارد پیش‌بینی شده در آئین‌نامه مسابقات توسط مسئول برگزاری، تیم داوری و سایر دست‌اندرکاران مسابقه
- رضایت یا عدم رضایت شرکت کنندگان از چگونگی برگزاری مسابقه و علت آن
- عملکرد سرداور و تیم داوری
- نکات مثبت/ منفی مسابقه
- نحوه انعکاس بازیها از طریق وسائل ارتباط جمعی
- اعتراض‌های شرکت کنندگان در طول مسابقه و نحوه رسیدگی به آنها توسط سرداور، مسئول برگزاری مسابقه و هیئت ژوری
چنانچه گزارش ناظر مسابقه با دقت نظر کافی تهیه و ارائه گردد، می‌تواند بعنوان ابزار مناسبی جهت ارزیابی هیئت برگزار کننده، مسئول برگزاری و تیم داوری مسابقه مورد استفاده کمیته‌های مسابقات و داوران قرار گرفته و راهنمای فدراسیون شطرنج در واگذاری اداره مسابقات به هیئت‌های استان‌ها تیم‌های داوری باشد.
کتابچه راهنما و قوانین در سایت فیده و ترجمه قوانین شطرنج فیده